Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο δημοσιεύει σήμερα ο George Friedman, στο Stratfor σχετικά με τη δύσκολη, διλημματική θέση της Γερμανίας στην αντιμετώπιση της ελληνικής κυρίως κρίσης. Με αφορμή, την πρόθεσή της να διορίσει ειδικό επίτροπο επί των οικονομικών στην Ελλάδα, με αρμοδιότητες επί του προϋπολογισμού, των φόρων, των μισθών κλπ, ο Friedman θεωρεί ότι αν κάτι τέτοιο πραγματοποιηθεί, (δεν θεωρεί απίθανο ότι η πρόταση θα ξαναμπεί στην ατζέντα, παρά την προς ώρας απόσυρσή της), αυτό θα πρόκειται για καθαρή κατάλυση και εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας σε κάποιο ξένο σώμα, πράξη που βρίσκεται έξω και πέρα από κάθε πολιτικό πολιτισμό.
Αυτό θα μπορούσε να συμβεί, αναφέρει, σε περίπτωση που η Ελλάδα ήταν φυσικό πρόσωπο ή επιχείρηση, αλλά όταν πρόκειται για κυρίαρχο κράτος τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά, μιας και η αρχή της εθνικής αυτό-διάθεσης αποτελεί θεμελιακή ηθική αξία.
Εκ των πραγμάτων δηλαδή, η Γερμανία, προσθέτω εγώ, διολισθαίνει επικίνδυνα προς αντιδημοκρατικές πρακτικές, δείχνοντας ότι παρά το εντατικό μεταπολεμικό φροντιστήριο στις αξίες και την κουλτούρα της δημοκρατίας, που της επέβαλλαν με το στανιό οι σύμμαχοι, δεν κατάφερε να επανεκπαιδευτεί,. Τόσα χρόνια δηλαδή στα θρανία της δημοκρατίας, και της φαινομενικής, ως απεδείχθη, άμεμπτης ως τα τώρα συμπεριφοράς, φαίνεται να πήγανε στράφι.
Ο αρθρογράφος, αποδίδει το ήμισυ ακριβώς της ευθύνης για την υπερχρέωση και κατάντια της Ελλάδας, και όχι μόνον, αποκλειστικά στη Γερμανία, η οποία λόγω του έντονου εξαγωγικού προσανατολισμού της οικονομίας της (~40% του ΑΕΠ προέρχεται από εξαγωγές, εκ των οποίων οι μισές στην ΕΕ), έκανε κατ’ εξακολούθηση τα στραβά μάτια στον ελληνικό υπερδανεισμό, στο βαθμό που τα προϊόντα της συνέχιζαν να ρέουν προς τα ελληνικά ράφια και να μοσχοπουλιούνται.
Η επιβολή λοιπόν, κατά γερμανική απαίτηση, πολιτικών λιτότητας στην Ελλάδα, αλλά και στην υπόλοιπη ΕΖ, όπως εκτιμά ο Friedman, ενέχει τον κίνδυνο καταποντισμού της γερμανικής οικονομίας, λόγω σημαντικής πτώσης της ζήτησης γενικώς και των γερμανικών προϊόντων, ειδικώς. Τόσο η ευθύνη της Γερμανίας στον υπερδανεισμό, όσο και τα αποτελέσματα της λιτότητας, δεν έχουν εντελώς κατανοηθεί, γράφει ο Friedman, κυρίως δε από το γερμανικό ακροατήριο το οποίο διαπαιδαγωγείται καταλλήλως και ανελλιπώς ώστε να χάφτει μετά βουλιμίας όλες τις μπούρδες περί ελληνικής τεμπελιάς, απάτης και σπατάλης.
Παρ’ όλο που η Ελλάδα αποτελεί μόνο ένα μικρό μέρος της εξαγωγικής αγοράς της Γερμανίας, εν τούτοις αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου συστήματος, ώστε δυσλειτουργία στο μέρος να συνεπάγεται και δυσλειτουργία στο όλον, πράγμα το οποίο βλέπουμε όντως να συμβαίνει.
Τι μπορεί να κάνει η Αθήνα
Εδώ ο αρθρογράφος τα λέει καθαρά και ξάστερα:
Η Ελλάδα έχει δυο επιλογές.
Πρώτα, να αποδεχτεί το χρέος, να αποδεχτεί τα επιβληθέντα μέτρα, καθώς και τον εξωτερικό έλεγχο από διορισμένο τοποτηρητή.
Ή
Δεύτερον, να αρνηθεί όλο της το χρέος.
Όπως έχουμε μάθει από τις επιχειρήσεις, η χρεοκοπία έχει καταστεί πλέον μια πολύ αξιοπρεπής στρατηγική. Επομένως, οι έλληνες οφείλουν να σκεφτούν την πιθανότητα μιας χρεοκοπίας. Χρεοκοπώντας, μπορεί να δούνε την πόρτα των χρηματαγορών να κλείνει, αλλά και στην αντίθετη περίπτωση, η κάθε προσφυγή στις αγορές θα γίνεται κάτω από πολύ δυσμενείς συνθήκες, οι οποίες θα ευνοούν προφανώς τους δανειστές. Επιπλέον, ο δανεισμός γίνεται περισσότερο ελκυστικός μετά από μια χρεοκοπία, μιας και η τελευταία ανοίγει το δρόμο για ένα νέο χρέος, χωρίς το βάρος των παλιών. Δεν είναι σίγουρο ότι κανείς δεν θα ξαναδανείσει την Ελλάδα, μετά από μια χρεοκοπία. Η Ελλάδα έχει χρεοκοπήσει πολλές φορές στην ιστορία της και πάντοτε ξανάβγαινε στις αγορές.
Το κυριότερο όμως, η χρεοκοπία θα επιτρέψει στην Ελλάδα να αποφύγει την έξαψη μιας πολιτικής κρίσης η οποία θα οφειλόταν στην απώλεια της εθνικής της κυριαρχίας. Και ειδικά από τους Γερμανικούς, με τις μνήμες από την κατοχή του ’41 να είναι ακόμα νωπές. Το πολιτικό αποτέλεσμα, θα μπορούσε να γίνει εκρηκτικό, εκτιμά ο Friedman.
Δεν είναι σίγουρο ότι οι Έλληνες θα προτιμήσουν τη χρεοκοπία, συνεχίζει. Η τιμή φυσικά μιας χρεοκοπίας θα ήταν η επιστροφή σε εθνικό νόμισμα, γεγονός όμως το οποίο θα ενίσχυε την εθνική κυριαρχία. Είτε μείνουν στο ευρώ, είτε φύγουν από αυτό, ο οικονομικός πόνος θα είναι ο ίδιος. Αλλά τουλάχιστον με εθνικό νόμισμα, θα μπορέσουν να παραμείνουν κυρίαρχο κράτος. Η χρεοκοπία ίσως αποδειχτεί λιγότερο οδυνηρή σε σχέση με το αντίθετό της, δηλαδή με αυτό που ήδη συμβαίνει.
Το γερμανικό δίλημμα
Η Γερμανία γενικώς φαίνεται να έχει χάσει το μπούσουλα. Αφ’ ενός θέλει να κρατήσει τη ζήτηση εντός ΕΕ ζωηρή, αφ’ ετέρου θέλει και τη λιτότητα, η οποία εκ των πραγμάτων, αντιστρατεύεται τη ζήτηση. Με τις πρακτικές της όμως αυτές και τη συνάρτηση της αποπληρωμής του χρέους με την κατάλυση όχι μόνο των δημοκρατικών θεσμών, αλλά και της εθνικής κυριαρχίας, η Γερμανία παίζει με τη φωτιά. Δεδομένου ότι η Γερμανία απετέλεσε τον ιστορικό εφιάλτη για το μεγαλύτερο τμήμα της Ευρώπης, και δεδομένου ότι είναι πάλι η Γερμανία η οποία σπρώχνει αυτό το δόγμα, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να γίνει εκρηκτικό. Και επιπλέον να επιφέρει το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που η Γερμανία επιδιώκει, δηλαδή ελεύθερο εμπόριο στην ΕΕ και ισχυρή ζήτηση για τα προϊόντα της.
Μπορεί να είναι η Ελλάδα αυτή που βρίσκεται στο προσκήνιο, αλλά το αληθινό πρόβλημα είναι με τη Γερμανία, και έχει σχέση με το ρόλο που θα επιλέξει να παίξει στο μέλλον, στην Ευρώπη. Οι Γερμανοί κρατούν πολλά χαρτιά, και αυτό είναι και το πρόβλημά τους. Θα πρέπει να πάρουν δύσκολες αποφάσεις. Και αυτό σε μια μεταπολεμική Γερμανία δεν θα είναι και τόσο εύκολο…
