Τα φύκη μπορούν να μας σκοτώσουν; Και όμως! Στα τέλη Ιουλίου ο θάνατος ενός αλόγου στα παράλια του Κοτ ντ΄Αρμόρ στη Βορειοδυτική Βρετάνη, σε μια ζώνη όπου πολλαπλασιάζονται πράσινα φύκη και τον τελευταίο καιρό έχουν καταγραφεί αρκετά ατυχήματα, έριξε και πάλι τα φώτα της δημοσιότητας στο φαινόμενο της πράσινης παλίρροιας, που έγινε αντιληπτό γύρω στα μέσα της δεκαετίας του ΄70 σε αρκετές περιοχές του κόσμου. Οι επιπτώσεις μάλιστα που έχουν τα πράσινα φύκη στην υγεία μας εξακολουθούν να αποτελούν αντικείμενο διαμάχης μεταξύ των ειδικών.Στην οικογένεια των φημισμένων θαλάσσιων «μαρουλιών» ανήκουν και δύο κοντινά είδη: το Ulva armoricana και το Ulva rotundata. Τα επιθετικά αυτά φύκη εμφανίζονται κυρίως σε ημίκλειστους κόλπους όπου «ταξιδεύουν» ένα ή περισσότερα θαλάσσια ρεύματα. Οπως οποιοδήποτε άλλο φυτό, έτσι και αυτά χρειάζονται για την ανάπτυξή τους ήλιο σε συνδυασμό με φώσφορο και άζωτο.
Το τελευταίο πιστεύεται ότι αποτελεί τον πυρήνα του προβλήματος, εγείροντας το θέμα περί υπερβολικού εμπλουτισμού του εδάφους κατά την καλλιέργεια, που ευθύνεται για τα νιτρικά άλατα τα οποία στη συνέχεια με τις ανοιξιάτικες βροχές μεταφέρονται στις παράλιες ζώνες. Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος για τον οποίο η Βρετάνη στη Γαλλία έχει πληγεί ιδιαίτερα από το συγκεκριμένο φαινόμενο, καθώς συγκεντρώνει το μεγαλύτερο μέρος των γεωργικών περιοχών της χώρας.
Από μόνα τους τα φύκη δεν είναι επικίνδυνα. Ξεβράζονται, παρ΄ όλα αυτά, στις ακτές, όπου αρχίζουν να αποσυντίθενται δημιουργώντας έναν λευκό φλοιό κάτω από τον οποίο εγκλωβίζεται το σουλφίδιο του υδρογόνου που απελευθερώνουν.
Αν όμως στον φλοιό αυτόν προκληθούν ρωγμές, τότε οι αναθυμιάσεις του αερίου εκλύονται, αυξάνοντας τον κίνδυνο θανάτου σε περίπτωση βαθιάς εισπνοής τους.
Οπως εκτιμούν οι ειδικοί, ίσως ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του πολλαπλασιασμού των φυκών είναι η αλλαγή των γεωργικών μεθόδων που εφαρμόζονται στην παρούσα φάση. Ενας τρόπος ανακύκλωσής τους, για παράδειγμα, είναι η χρήση τους υπό μορφήν ειδικών λιπασμάτων. Ωστόσο οι ελλιπώς ενημερωμένοι ανακατεύουν τα φύκη με κανονικά λιπάσματα, ενισχύοντας έτσι ακόμη περισσότερο την ποσότητα του αζώτου (ένας τόνος φυκών περιέχει περίπου 1,2 κιλά).
Π αρόμοιο φαινόμενο πράσινης παλίρροιας παρατηρήθηκε και στην Κίνα το 2008 λίγο πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου. Συγκεκριμένα, η μόλυνση είχε αποτέλεσμα την ανάπτυξη πράσινων φυκών κατά μήκος της παραλίας της πόλης Κινγκντάο, όπου θα πραγματοποιούνταν οι αγώνες ιστιοπλοΐας. Οι Αρχές έπρεπε να κινηθούν γρήγορα προκειμένου να μπορέσουν να ρυθμίσουν εγκαίρως το πρόβλημα. Ετσι συγκέντρωσαν περίπου 10.000 εθελοντές για τον καθαρισμό των ακτών. Η Κίνα όμως γνωρίζει καλά το συγκεκριμένο φαινόμενο: και η λίμνη Ταϊχού, η οποία βρίσκεται στο δέλτα του ποταμού Γάγγη, αποτελούσε το 2007 χαρακτηριστικό παράδειγμα της πράσινης παλίρροιας. Για ένα διάστημα δεκαπέντε ημερών μάλιστα η κατανάλωση του νερού είχε απαγορευθεί σε περίπου δύο εκατομμύρια κατοίκους.
Ενα άλλο είδος τροπικού μικροφύκους, το Οstreopsis ovata, επιβιώνει στα παράλια του Κυανής Ακτής. Πρόκειται για ένα αόρατο διά γυμνού οφθαλμού φύκος το οποίο προσκολλάται και ζει πάνω σε μεγαλύτερα είδη. Σε περίπτωση εισπνοής του μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά προβλήματα, πυρετό ή καταρροή. Τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν μετά την πάροδο μιας ή δύο ημερών.
Στις 30 Ιουλίου και για δεύτερη συνεχή χρονιά οι γαλλικές αρχές απαγόρευσαν την κολύμβηση στην παραλία του Βιλφράνς συρ Μερ στη γαλλική Ριβιέρα, καθώς αναλύσεις έδειξαν ότι τα επίπεδα των κυττάρων του συγκεκριμένου φύκους ανά λίτρο άγγιζαν τις 184.000. Το είδος αυτό εντοπίζεται στη Μεσόγειο από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, ωστόσο οι ειδικοί πιστεύουν ότι η έντονη παρουσία του στη Γαλλία οφείλεται στην αναθέρμανση της ατμόσφαιρας. Η Ιταλία, η Ισπανία και η Αλγερία έχουν επίσης πληγεί από την εξάπλωση του Οstreopsis ovata, το οποίο μάλιστα έκανε την εμφάνισή του και στα παράλια της Νέας Ζηλανδίας.
Φόβοι για τοξικότερους «μετανάστες»
Η ανησυχία των ειδικών εντείνεται, καθώς υπάρχουν φόβοι για «μετανάστευση» ενός ακόμη πιο τοξικού φύκους, του Gambierdiscus toxicus, το οποίο εδώ και χρόνια προκαλεί προβλήματα σε τροπικές περιοχές. Η μόλυνση των ψαριών μάλιστα είναι ικανή να προκαλέσει τη δηλητηρίαση του ανθρώπου και για τον λόγο αυτόν σε κάποιες περιοχές απαγορεύεται η κατανάλωσή τους. Το 2008 το συγκεκριμένο τοξικό φύκος εντοπίστηκε στην Ελλάδα. Οπως όλα δείχνουν, για άλλη μία φορά οι κλιματικές αλλαγές και η απότομη αύξηση της θερμοκρασίας αποτελούν τις πιθανότερες αιτίες της επικίνδυνης αυτής μετανάστευσης.
Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ
