Ποια πρέπει να είναι τα δέκα σημαντικά ερωτήματα που θα πρέπει να μας απασχολήσουν αναφορικά με την ελληνική χρεοκοπία και τη δεύτερη δανειακή σύμβαση; Σε ποια σημεία θα πρέπει να σταθούμε, ενόσω πλησιάζει η 20η Μαρτίου, οπότε και λήγει το ομόλογο των 15,05 δις. ευρώ (μαζί με τα κουπόνια);Τα ζητήματα αυτά πραγματεύεται το ανεξάρτητο think tank Open Europe, επισημαίνοντας ότι οι μέχρι τώρα αναλύσεις για την ελληνική χρεοκοπία δεν έχουν δώσει την απαραίτητη σημασία στα προβλήματα χρηματοδότησης που αντιμετωπίζει η χώρα, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι η αναδιάρθρωση θα έχει αποτέλεσμα…
Και ενώ η ευρωζώνη αφήνει στην άκρη τέτοιου είδους προβληματισμούς, προκειμένου να ασχοληθεί με το κατά πόσο το χρέος μας το 2020 θα βρίσκεται στο 120% του ΑΕΠ, η κοινωνική και πολιτική «λιτότητα» της Ελλάδας αυξάνεται καθημερινά.
Ας θυμηθούμε τις δηλώσεις του Υπ. Προστασίας του Πολίτη, Xρήστου Παπουτσή… «Η Ελλάδα έκανε ό,τι μπορούσε. Ο λαός δεν αντέχει περισσότερα».
1. Θα «κρατήσουν» οι όροι για την ελληνική λιτότητα;
Παρά το γεγονός ότι η Τρόικα έχει καταφέρει να αποσπάσει έγγραφες δεσμεύσεις από τους κκ Σαμαρά και Παπανδρέου, η έκβαση των εκλογών του Απριλίου αναμένεται να αλλάξει το σκηνικό.Δεδομένου του ότι κανένα άλλο κόμμα στην Ελλάδα δεν θα δώσει έγγραφες δεσμεύσεις, και με φόντο το ότι οι συσχετισμοί στο ελληνικό κοινοβούλιο θα μεταβληθούν σημαντικά (με την αριστερά να συγκεντρώνει συνολικά ποσοστά κοντά στο 43%), ο πρόεδρος της ΝΔ εκτιμάται ότι θα διαπραγματευτεί ως ένα βαθμό μια νέα δανειακή σύμβαση.
2. Είναι αξιόπιστες οι ελληνικές δεσμεύσεις; Θα καλυφθεί το κονδύλι των 325 εκατ. ευρώ φέτος;Ας θυμηθούμε τις δηλώσεις του Υπ. Προστασίας του Πολίτη, Xρήστου Παπουτσή… «Η Ελλάδα έκανε ό,τι μπορούσε. Ο λαός δεν αντέχει περισσότερα».
Σύμφωνα με το Open Europe το ερώτημα γύρω από το πόσα ακόμη τελικά μπορεί να αντέξει ο ελληνικός λαός είναι δομικό στην εξέταση της αξιοπιστίας των δεσμεύσεων, οι οποίες επιτάσσουν περικοπές 150 χιλ. θέσεων εργασίας από το δημόσιο τομέα την επόμενη 3ετία. Οι εργαζόμενοι και τα σωματεία δεν πρόκειται να ενδώσουν αμαχητί. Άρα σίγουρα θα υπάρξει κάποια διαπραγμάτευση, με αποτέλεσμα τα τελικά νούμερα να μην συμβαδίζουν με αυτά των δεσμεύσεων.
Αξίζει να σκεφτούμε πάντως ότι το ερώτημα «πόσα αντέχουν πια οι Έλληνες» θα μας βασανίζει για όσο μένουμε στη ζώνη του ευρώ.
3. Πώς θα χρηματοδοτήσει η ευρωζώνη τα 94 δις. ευρώ που χρειάζεται για την ελληνική αναδιάρθρωση;
Την τελευταία εβδομάδα κυκλοφορούσε ένα έγγραφο αναφορικά με το πώς θα κατανεμηθούν τα χρήματα της ελληνικής αναδιάρθρωσης (PSI). Σύμφωνα με το υπάρχον σχεδιάγραμμα θα κινηθούν ως εξής:
3. Πώς θα χρηματοδοτήσει η ευρωζώνη τα 94 δις. ευρώ που χρειάζεται για την ελληνική αναδιάρθρωση;
Την τελευταία εβδομάδα κυκλοφορούσε ένα έγγραφο αναφορικά με το πώς θα κατανεμηθούν τα χρήματα της ελληνικής αναδιάρθρωσης (PSI). Σύμφωνα με το υπάρχον σχεδιάγραμμα θα κινηθούν ως εξής:
- 30 δις. ευρώ μείωση του προεξοφλητικού επιτοκίου
- 35 δις. ευρώ επαναγορά ομολόγων της κεντρικής τράπεζας
- 5,7 δις. ευρώ αποπληρωμή των τόκων
- 23 δις. ευρώ ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών
Αυτά τα ποσά χρειάζονται για να επιτύχει το PSI. Το από πού θα προέρχονται τα χρήματα αυτά είναι ένα άλλο ερώτημα. Οι μέχρι τώρα πληροφορίες επισημαίνουν ότι θα προκύψουν μέσω των εγγυήσεων στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF).
Σύμφωνα με το think tank κάτι τέτοιο δεν ανταποκρίνεται στα ρεαλιστικά σενάρια. Αλλά είναι επίσης απίθανο ότι οι υπουργοί οικονομικών της ευρωζώνης θα καθυστερήσουν περαιτέρω το PSI, απλά επειδή δεν μπορούν να αντέξουν (οικονομικά και όχι μόνο) παραπάνω.
4. Πώς θα συμμετάσχει η ΕΚΤ στην αναδιάρθρωση χρέους; Αν συμμετάσχει, αυτό τελικά θα είναι αρκετό για να καλύψει την τρύπα του προϋπολογισμού;
Ένα από τα πιο «πολυτραγουδισμένα» προβλήματα στην ελληνική περίπτωση είναι το πώς εν τέλει η κεντρική τράπεζα θα συμμετάσχει στην αναδιάρθρωση. Σύμφωνα με τα πρόσφατα σχόλια διάφορων μελών του ΔΣ, αλλά και της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΚΤ, η τράπεζα πλέον είναι πρόθυμη να παραιτηθεί από τα πιθανά κέρδη, λόγω των ελληνικών ομολόγων που κατέχει. Πάντως το πιο πιθανό σενάριο εκτιμά πως δεν θα υποστούν κανένα «κούρεμα» τα ομόλογα που έχει αγοράσει η ΕΚΤ (περίπου 45 δισ. ευρώ) στο πλαίσιο της στήριξης της ελληνικής αγοράς ομολόγων κατά τη διάρκεια της κρίσης (SMP). Η ανταλλαγή των υφιστάμενων ελληνικών ομολόγων της ΕΚΤ με νέα γίνεται για να μη συμπεριληφθούν τα ελληνικά ομόλογα της ΕΚΤ στο «κούρεμα» που θα επιβληθεί από την επερχόμενη επιβολή των ρητρών συλλογικής δράσης (CACs).
Φαίνεται σχεδόν βέβαιο ότι η Ελλάδα θα είναι σε θέση να έχει πρόσβαση στα αποθέματα του Eurosystem. Πάντως το κατά πόσο αυτό θα είναι αρκετό για να γεμίσει την «τρύπα» των 15 δις ευρώ στον ελληνικό προϋπολογισμό (σύμφωνα με την τελευταία ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους) δεν είναι καθόλου σαφές.
5. Ποιο θα είναι εν τέλει το ποσοστό των ιδιωτών πιστωτών της Ελλάδας που θα συμμετάσχουν στο PSI;
Μέχρι τώρα κανείς δεν έχει καταλήξει σε σαφή απάντηση. Λόγω της αδιαφάνειας και του συνολικού μπερδέματος είναι δύσκολο να προβλέψουμε εξ’ αρχής πόσοι εν τέλει θα μπουν στη διαδικασία. Πάντως είναι πολύ πιθανό η συμμετοχή του προσωρινού μηχανισμού διάσωσης (EFSF) και της ΕΚΤ, σε συνδυασμό με πολιτικές πιέσεις να πείσει πολλούς από τους ιδιώτες πιστωτές να… μπουν στο χορό, μέχρι ως ότου το ελληνικό χρέος καταστεί βιώσιμο.
6. Μπορεί η Ελλάδα να εναρμονιστεί με τους στόχους της για την ανάπτυξη και το έλλειμμα;
Τα τελευταία στοιχεία που ήρθαν στην επιφάνεια ανέδειξαν ότι το δ΄ 3μηνο του 2011 η ελληνική οικονομία κατέγραψε ύφεση 7%, χειρότερη, δηλαδή, των εκτιμήσεων, όπως ήταν αναμενόμενο. Το γεγονός αυτό προστίθεται αντιπαραθετικά δίπλα σε κάθε –ούτως ή άλλως μη ρεαλιστική- αντίληψη ότι η Ελλάδα θα πετύχει τους στόχους, τους οποίους ευαγγελιζόταν, ενόσω επέβαλε τη σκληρή λιτότητα.
Παράλληλα, ήδη οι πιο μετριοπαθής εκτιμήσεις για τον προϋπολογισμό του 2012 εκτιμούν έσοδα 1 δις. λιγότερα του αναμενομένου. Τα ανωτέρω αποδεικνύουν ότι ακόμη και υπό το νέο πακέτο διάσωσης η Ελλάδα θα συνεχίσει να χάνει τους στόχους της. Πλέον έχει καταστεί παραπάνω από σαφές ότι αυτού του είδους η λιτότητα δεν οδηγεί στην ανάπτυξη.
7. Θα μπορέσει ποτέ η Ελλάδα να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά της υπό τη νέα δανειακή σύμβαση;
Οι υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις για χρέος στο 120% του ΑΕΠ το 2020, δηλαδή στα επίπεδα που βρίσκεται σήμερα η Ιταλία αναδεικνύουν ότι το νούμερο αυτό δεν καθιστά ένα χρέος βιώσιμο. Σημειωτέον, ακόμη και μετά την αναδιάρθρωση το ελληνικό χρέος θα βρίσκεται το 150% του ΑΕΠ. Οι ανησυχίες των αγορών δεν θα εξαφανιστούν και θα ξεκινήσει εκ νέου ο φαύλος κύκλος της κερδοσκοπίας απέναντι στην ελληνική χρεοκοπία.
Η Ελλάδα θα συνεχίσει να ζει με την «μηχανική υποστήριξη» των δόσεων.
Είναι σαφές, λοιπόν, ότι με την εν προκειμένω πολιτική προσέγγιση το πρόβλημα της βιωσιμότητας δεν θα λυθεί.
8. Πότε θα λυθεί το ζήτημα των φινλανδικών εγγυήσεων;
Άλλο ένα μελανό σημείο… Μετά τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου η Φινλανδία βγήκε με έπαρση ζητώντας εγγυήσεις από την Ελλάδα, έτσι ώστε να συμμετάσχει στο δεύτερο πακέτο διάσωσης της χώρας. Παρά τις αντιδράσεις τελικά η αξίωση αυτή πήρε το πράσινο φως από το Eurogroup.
Σύμφωνα με το φιλανδικό δημόσιο τέσσερις ελληνικές τράπεζες, Εθνική, Alpha, Eurobank και Πειραιώς, υπέγραψαν για παροχή εγγυήσεων ύψους 880 εκατ. ευρώ, με σκοπό την εκταμίευση των 130 δισ. προς την Ελλάδα.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμη η μορφή των εγγυήσεων. Ωστόσο μετά την ενέργεια αναμένεται η καταβολή της συμμετοχής του Ελσίνκι στη νέα δανειακή σύμβαση της Ελλάδας.
Ωστόσο ακόμη και τώρα η Φινλανδία δεν μπορεί να εγγυηθεί για κάτι, καθώς δεν έχει αποσαφηνιστεί το ποια ακριβώς θα είναι εν τέλει η συμμετοχή της στο ελληνικό πακέτο. Με τη σειρά του το PSI δεν μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς την έγκριση της Φινλανδίας…
Σύμφωνα με το Open Europe, πιθανή λύση στην οποία μπορεί αν καταλήξουν μετά από μήνες διαφωνίας θα είναι κάποια από τα χρήματα του πακέτου να χρησιμοποιηθούν κατευθείαν ως εγγυητικός μηχανισμός στο Ελσίνκι.
9. Πόσα χρήματα μπορούν να εξοικονομηθούν από τις αποκρατικοποιήσεις;
Αρχικός στόχος ήταν η συγκέντρωση 50 δις. ευρώ μέχρι το 2015, από την ιδιωτικοποιήσει ελληνικών περιουσιακών. Ο στόχος όμως πλέον έχει μειωθεί στα 15 δις. Η αποτυχία αυτή έρχεται ως φυσικό αποτέλεσμα του συνδυασμού της αβεβαιότητας για την ελληνική χρεοκοπία, των προβλημάτων εφαρμογής των νόμων στην Ελλάδα, αλλά και της αδύναμης κυβέρνησης. Το πιθανότερο είναι φυσικά ότι ούτε ο βραχνάς αυτός θα «λυθεί», ταλανίζοντας την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους για πολύ ακόμη.
10. Θα εγκρίνουν τη νέα δανειακή σύμβαση το γερμανικό, ολλανδικό και γερμανικό κοινοβούλιο;
Το χρονοδιάγραμμα για την έγκριση παραμένει ασαφές. Η έγκριση θα εξαρτηθεί από μια πλειάδα βασικών θεμάτων…
Στη Γερμανία, ο ομιλητής της Κάτω Βουλής, Norbert Lammert, επισήμανε ότι η ημερομηνία της ψηφοφορίας θα είναι η 27η Φεβρουαρίου, ωστόσο άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω διαβούλευσης. Η –εν τέλει- έγκριση επαφίεται στην αξιοπιστία των εγγυήσεων που η Ελλάδα θα παρέχει..
Στην Φινλανδία ακόμη δεν έχει γίνει καμία ημερομηνία γνωστή, παρά το γεγονός ότι η Υπ. Οικονομικών της χώρας, Jutta Urpilainen, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο για ψηφοφορία μέσα στην εβδομάδα. Η αντιπολίτευση αναμένεται να καταψηφίσει τη δανειακή σύμβαση, έχοντας 74 έδρες στην βουλή των 200.
Στην Ολλανδία η αρχική πρόθεση ήταν η ψηφοφορία να διεξαχθεί στις 16/02. Όμως δεδομένης της έλλειψης μιας τελικής συμφωνίας για το ελληνικό χρέος θα μεταφερθεί σε αόριστη μέχρι τώρα ημερομηνία στο μέλλον.
«Δεν υπάρχει περίπτωση η Ελλάδα να εναρμονιστεί με τις επιταγές της Τρόικας», επισημαίνει ο Επικεφαλής οικονομικός αναλυτής του Open Europe, Raoul Ruparel.
Το πιθανότερο είναι, εν τέλει, ότι λίγα από τα ανωτέρω ζητήματα θα επιλυθούν….
Το μέλλον της Ελλάδας φαίνεται πως συνοψίζεται σε ένα ερώτημα…
Θα παρέχουν η Γερμανία και οι λοιπές χώρες της ΕΕ που διαθέτουν την κορυφαία αξιολόγηση την αναγκαία πολιτική κάλυψη για να εγκριθεί το δεύτερο πακέτο διάσωσης της χώρας;
Είδομεν…
