19 Μαΐ 2009

Αποτελέσματα ημερίδας του ΚΕΘΕΑ για τους μετανάστες και τη χρήση ουσιών

Σημαντικά ευρήματα πρόσφατων ερευνών για την προσαρμογή και τα προβλήματα των μεταναστών στη χώρα μας ανακοινώθηκαν στην ημερίδα του ΚΕΘΕΑ που πραγματοποιήθηκε σήμερα στην Αθήνα με τίτλο «Κατάχρηση ουσιών και διαφορετικότητα». Τα αποτελέσματα των ερευνών αναδεικνύουν μεγάλες ελλείψεις στις πολιτικές ένταξής τους, επικράτηση αρνητικών στερεοτύπων σε καίρια συστήματα, όπως το εκπαιδευτικό ή το σύστημα της ποινικής δικαιοσύνης, και περιορισμένη πρόσβαση στις υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι παρά το γεγονός ότι τα ποσοστά εμπλοκής των παιδιών των μεταναστών στην Ελλάδα σε παραβατικές πράξεις έχουν μικρές αποκλίσεις σε σχέση με τα ελληνόπουλα, αποτελούν την πλειονότητα του πληθυσμού στα διάφορα στάδια του συστήματος απονομής της ποινικής δικαιοσύνης, με ποσοστό που στις φυλακές φτάνει το 50%. Στη συγκεκριμένη έρευνα, που αφορά τα παιδιά των μεταναστών και έγινε σε σχολεία του κέντρου της Αθήνας, όσον αφορά στη χρήση ουσιών, τα ελληνόπουλα έχουν δοκιμάσει κάνναβη σε ποσοστό λίγο μεγαλύτερο από το αντίστοιχο των παιδιών των μεταναστών, ενώ η παραβατικότητα που σχετίζεται με τις ουσίες είναι ανάλογη στους δύο πληθυσμούς. Ωστόσο, ο τρόπος αντιμετώπισης των μεταναστών από την αστυνομία ή τους δικαστικούς λειτουργούς φέρνει τα παιδιά των μεταναστών συχνότερα αντιμέτωπα με τα διάφορα στάδια του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης.

Έρευνες που αφορούν την προσαρμογή των παιδιών των μεταναστών στο εκπαιδευτικό περιβάλλον αναδεικνύουν τα προβλήματα που ενισχύουν τις χαμηλές επιδόσεις, τη σχολική αποτυχία και τη διαρροή, η οποία αυξάνεται στο γυμνάσιο και κορυφώνεται στο λύκειο. Τα προβλήματα αυτά σχετίζονται με τα υψηλά ποσοστά άγχους και μειωμένης αυτοεκτίμησης των παιδιών, τις δυσκολίες στη γλώσσα, τα κοινωνικο-οικονομικά προβλήματα των οικογενειών τους, την πρόσβαση στα κέντρα ενημέρωσης και πληροφοριών κ.ά. Ωστόσο, την τελευταία διετία παρατηρείται μείωση της διαρροής στην 9χρονή εκπαίδευση και αύξηση της φοίτησης των παιδιών των μεταναστών στο Γενικό Λύκειο αλλά και στα ανώτατα ιδρύματα, όπου για παράδειγμα το ποσοστό των Αλβανών φοιτητών έχει τετραπλασιαστεί την τελευταία διετία.

Η Gabriella Cerda, Αν. Καθηγήτρια του Τμήματος Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, Σαν Ντιέγκο, περιέγραψε την εμπειρία της από το Πρόγραμμα Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας για Λατίνους που βραβεύτηκε το 2007 από την Αμερικάνικη Ψυχιατρική Ακαδημία Παιδιών και Εφήβων, σχετικά με την ποιότητα των υπηρεσιών ψυχικής υγείας που προσφέρεται σε μετανάστες στα σύνορα ΗΠΑ – Μεξικό. Στο πλαίσιο αυτό, η G. Cerda αναφέρθηκε στην κεντρική θέση που πρέπει να έχει η πολιτισμική ταυτότητα στη θεραπευτική αξιολόγηση, τη διάγνωση και το σχεδιασμό της θεραπείας.

Σε σχέση με την προσβασιμότητα των υπηρεσιών θεραπείας της εξάρτησης, φαίνεται ότι είναι περιορισμένη, καθώς στα προγράμματα του ΚΕΘΕΑ οι μετανάστες αποτελούν μόνο το 2% των προσερχομένων. Οι εξαρτημένοι μετανάστες που απευθύνονται στο ΚΕΘΕΑ και στο 18 Άνω προέρχονται κυρίως από τις ασιατικές χώρες και είναι στην πλειονότητά τους άντρες. Προτιμούν τα ανοικτά προγράμματα και από αυτούς περίπου το 1/3 ολοκληρώνει τη θεραπεία. Κάνουν παράλληλη χρήση, με κύρια ουσία την ηρωίνη, ξεκινούν τη χρήση σε μεγαλύτερη ηλικία και η μετάβασή τους στην ενδοφλέβια χρήση γίνεται πιο σύντομα (σε σχέση με τους υπόλοιπους εξαρτημένους).

Το 65% των εξαρτημένων μεταναστών θεωρεί ότι το πρόβλημά που αντιμετωπίζει είναι ιατρικής φύσεως, παρά ψυχοκοινωνικής και για το λόγο αυτό επιζητά από το θεραπευτικό πρόγραμμα την παροχή φαρμάκων. Στο ίδιο πλαίσιο, ο μετανάστης αποδίδει το πρόβλημα εξάρτησής του σε κοινωνικά, θεσμικά ή δικαστικά ζητήματα που τυχόν αντιμετωπίζει. Αξίζει να σημειωθεί ότι για αυτόν η απεξάρτηση εντάσσεται στο πλαίσιο συνολικής βελτίωσης της ζωής του και η ικανοποίηση των κοινωνικών και οικονομικών αιτημάτων του παίζει καθοριστικό ρόλο για τη δέσμευση και παραμονή του στη θεραπεία.

Στόχος των θεραπευτικών προγραμμάτων που απευθύνονται στους μετανάστες, όπως το ΚΕΘΕΑ MOSAIC, είναι η δημιουργία ενός οικείου χώρου, στελεχωμένου από μία πολυπολιτισμική ομάδα προσωπικού. Παράλληλα με τη θεραπεία, επιδιώκεται η δημιουργία ενός κοινωνικού δικτύου, η διαπολιτισμική εκπαίδευση (πχ μαθήματα Ελληνικών, κοινωνική δραστηριοποίηση, θέματα κουλτούρας), αλλά και η μερική κάλυψη προνοιακών αναγκών των μεταναστών.

Τέλος, στην ημερίδα παρουσιάστηκαν δύο ολοκληρωμένα προγράμματα πρόληψης του ΚΕΘΕΑ που έγιναν σε συγκεκριμένα σχολεία της Αθήνας, όπου η πλειονότητα των μαθητών είναι μετανάστες. Τα προγράμματα, ένα εκ των οποίων έχει αποσπάσει διεθνές βραβείο, στοχεύουν μεταξύ άλλων στην προώθηση της κοινωνικής και ψυχικής υγείας των μαθητών, την ενδυνάμωση του σχολικού συστήματος, στη δημιουργία ομάδων-πυρήνων πρόληψης προβληματικών συμπεριφορών (χρήση ουσιών, παραβατικότητα) στη σχολική κοινότητα και στην καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού.

Για οποιαδήποτε διευκρίνιση, μπορείτε να επικοινωνήσετε με το Τμήμα Ενημέρωσης του ΚΕΘΕΑ, τηλέφωνο 2109241993-6 (Κατερίνα Καραβέλη, εσωτ. 222, Τόνια Καστριώτη, εσωτ. 255). Περισσότερες πληροφορίες για το ΚΕΘΕΑ, μπορείτε να βρείτε στο http://www.kethea.gr/target=