Γράφει ο Δρ. Αθανάσιος Δρούγος
Οι εν εξελίξει μάχες στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ έχουν περίτρανα καταστήσει εμφανείς τους περιορισμούς που υπάρχουν σε ότι αφορά την κατανόηση των περίπλοκων σύγχρονων στρατιωτικών επιχειρήσεων. Επιπρόσθετα η καθοριστικής σημασίας παράμετρος του CULTURAL AWARENESS (δηλαδή ευρύτερα των πολιτιστικών γνώσεων και όχι μόνο του εχθρικού τερέν) πολυδιάστατα έχει επηρεάσει τις οποιεσδήποτε επιλογές και δυνατότητες σε θέματα της σταθεροποίησης / σταθερότητας των εν λόγω περιοχών, ανασυγκρότησής τους, καθώς και στα ζητήματα αντιμετώπισης αντάρτικου τρομοκρατικών ομάδων και οργανώσεων. Όσο ποτέ άλλοτε (συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδος) θα πρέπει να επαναξιολογήσουμε αν οι αμυντικές μας επιλογές θα παραμείνουν πρώτιστα στην αντιμετώπιση ενδεχόμενου συμβατικού εχθρού ή αν θα προχωρήσουμε σε ριζική μετάπτωση της διαθεσιμότητας των αμυντικών μας πόρων, καθώς και του αμυντικού μας σχεδιασμού προς την αντιμετώπιση ασύμμετρων / υβριδικών εχθρών (που είναι ιδιαίτερα εμφανείς και διαφορετικών μορφών στον 21ο αιώνα).Η αντιμετώπιση πάντως και των δύο περιπτώσεων απαιτεί ιδιαίτερη μελέτη που στη χώρα μας δεν έχει γίνει. Οι πολυμοδικές απειλές αναφέρονται ως υβριδικές και μέσω αυτών επιχειρείται από τον αντίπαλο η απόκτηση ασύμμετρου πλεονεκτήματος. Άρα στο μέλλον η Δύση πρώτιστα θα βρεθεί μπροστά σε πιο βαθιά διλήμματα σε ότι αφορά την αντιμετώπισή εχθρικών σχεδιασμών που θα επιλέγουν αρκετά πιο βίαιες και καταστροφικού επιπέδου επιλογές εναντίον μας. Η εκτίμηση περί τέτοιων απειλών είναι αρκετά δυσχερής, ενώ αν η Δύση τελικά για τις επόμενες δεκαετίες έχει να αντιμετωπίσει εχθρούς όπως εκείνοι των πειρατών – ανταρτών της Σομαλίας, ή της γραμμής DURAND στα σύνορα Αφγανιστάν – Πακιστάν ή τύπου HAMASTAN στη Γάζα και Χεζμπολάχ στο Λίβανο, σαρωτικές αλλαγές θα πρέπει να λάβουν χώρα σε όλους τους τομείς που αφορούν την άμυνα και την ασφάλεια.
Η χώρα μας είναι ετσιθελικά και στατικά προετοιμασμένη για τυχόν εμπλοκή με την γείτονα Τουρκία. Την ίδια στιγμή επί χρόνια παρακολουθεί τις εξελίξεις στα βόρεια σύνορά της και ιδιαίτερα τις μεταπτώσεις στον χάρτη της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Η AGENDA της αμυντικής μας πολιτικής είναι “στενή” και δεν εμφανίζει “τάσεις ευρύτερων εμπλοκών σε γενικότερα μέτωπα”. Πάντοτε διατηρούμε φοβικά συμπλέγματα και δεν αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες σε ειδικά και ιδιαίτερα ενδιαφέροντα σημεία της υδρογείου. Ακόμα και στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ αποφεύγουμε την προώθηση των θέσεων μας. Παράλληλα υπάρχει έλλειψη γνώσεων των ευρύτερων αντικειμένων, προβληματική πολιτικοποίηση των ζητημάτων κ.α.
Σε ότι αφορά την χώρα μας τα τελευταία χρόνια δεν έχουμε κατανοήσει τα εξής:
Ότι στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο δεν πρέπει να ασχολούμαστε μόνο με την Τουρκία.
Ότι πολλά από τα θέματα στον περίγυρό μας, (με τον ένα ή άλλο τρόπο) έχουν επιλυθεί.
Ότι στον εν εξελίξει κόσμο δεν χρειάζονται συναισθηματισμοί.
Ότι το ΝΑΤΟ εμφανίζεται με πολλές και διευρυμένες “εμπλοκές” και παρουσίες στις οποίες δεν έχουμε ρόλο (ουσιώδη) ή και αν βρισκόμαστε με κάποιας μορφής δύναμη εκεί “δεν μας εκλαμβάνουν σοβαρά”.
Ότι η Συμμαχία (ανεξαρτήτως εξελίξεων) θα είναι πάντοτε πιο ψηλά από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ότι τα παρόντα σύνορα είναι “πορώδη” γι αυτό και έχουν εμφανισθεί νέοι κίνδυνοι ή απειλές.
Ότι το ΝΑΤΟ έχει “μενού” και δεν μπορεί να ισχύει η επιλογή “αλά κάρτ”. Εφόσον είσαι στο ΝΑΤΟ αναλαμβάνεις τις ευθύνες σου.
Ότι πρέπει δυναμικά και πολύπλευρα να κατανοήσουμε τις εξελίξεις στους στρατιωτικούς προϋπολογισμούς, στην ισορροπία δυνάμεων, στα νέα μέτωπα αντιπαραθέσεων καθώς και την υφή και βάθος των νέων απειλών.
Ότι δεν αποτελούμε το “κέντρο του κόσμου”, οπότε να απαγκιστρωθούμε από την οπισθοδρομική θέση ότι “μας περικυκλώνουν, μας απειλούν ή θα μας εξαφανίσουν”.
Ότι λόγω των νέων διαστάσεων των συνόρων μας (χερσαίων – θαλάσσιων), θα χρειασθεί να ασχοληθούμε και με μη-γραμμικές / μη-συμβατικές / πολυαξονικές / υβριδικές απειλές.
Ότι δεν μπορεί να προμηθευόμαστε όπλα και υλικά “για να αντιμετωπίσουμε τον εχθρό του προηγούμενου πολέμου” και να μην “κοιτάμε κατάματα τους επερχόμενους εχθρούς”.
Ότι η τρομοκρατία και τα ανά τον κόσμο αντάρτικα θα αποτελούν σταδιακά (και με γρήγορους ρυθμούς) τις νέες προκλήσεις.
Ότι επιτέλους σε όλα τα επίπεδα των Σχολών των Ε.Δ. θα πρέπει να αλλάζουμε την στρατιωτική εκπαίδευση. Δεν μπορεί να κινούμαστε στις σήραγγες του παρελθόντος μας με λαθεμένα ιστορικά δεδομένα (που τα έχουμε πληρώσει).
Ότι οι μετα-μοντέρνες διενέξεις χρειάζονται μια άλλη κουλτούρα (την οποία δεν έχουμε “αγγίξει” στο ελάχιστο).
Ποιές λοιπόν θα μπορούσαν θα θεωρηθούν ως αναδυόμενες απειλές για τη χώρα μας στον 21ο αιώνα.
Παρακολουθώντας τους μεταμοντέρνους πολέμους και παρά τη σχετική ηρεμία μετά την ανεξαρτησία του Κοσσόβου, ο υπογράφων θεωρεί ότι η Αθήνα θα ήταν προτιμότερο να αρχίσει να επικεντρώνεται και στην αντιμετώπιση διαφόρων υβριδικών εχθρικών / απειλών / κινδύνων, που τουλάχιστον μέχρι τώρα επιφανειακά ή και καθόλου δεν έχουμε ασχοληθεί.
Οι πιο σημαντικές περιπτώσεις είναι οι εξής:
Παγκόσμια τρομοκρατία με προεκτάσεις στην περιφέρειά μας, καθώς και στη χώρα μας.
Πιθανή εκδήλωση τρομοκρατικής ενέργειας, με χρήση όπλων ή υλικών μαζικής καταστροφής (χημικά – βιολογικά – ραδιολογικά – πυρηνικά).
Αποσταθεροποιητικές εξελίξεις στα βόρεια σύνορα της χώρας, λόγω διακίνησης ριζοσπαστικών Ισλαμικών κύκλων.
Η περίπτωση μελλοντικών πυρηνικών ατυχημάτων στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας (και όχι μόνο).
Εχθρικού χαρακτήρα κυβερνοεπιθέσεις καθώς και κυβερνοτρομοκρατικές ενέργειες και δραστηριότητες.
Εκδήλωση τρομοκρατικών ή άλλων εγκληματικών επιθέσεων στον ευρύτερο θαλάσσιο χώρο μας.
Εκτεταμένη πυρηνικοποίηση της Μέσης Ανατολής, σε συνδυασμό με διασπορά βαλλιστικών πυραύλων. (Συρία – Ιράν κ.α.)
Προωθημένες μορφές του Τουρκικού πυρηνικού προγράμματος.
Βιολογική επίθεση από μη-κρατική οντότητα (νέων παθογενών ιών κ.α.)
Μετάδοση ιών – πανδημιών- επιδημιών με άμεσες επιπτώσεις στον πληθυσμό μας.
Σαρωτικά κλιματολογικά φαινόμενα με επικίνδυνες προεκτάσεις στα κράτη της Μεσογειακής λεκάνης.
Ομηρία Ελλήνων στο εξωτερικό από ακραίους ή άλλους κύκλους (ειδική ή ευρύτερη αντίδραση από τη χώρα μας).
Διάλυση ή αποσύνδεση κρατών με αποτέλεσμα να διέρχονται εξτρεμιστικά στελέχη από την ελληνική επικράτεια.
Διενέξεις σε ότι αφορά την διαχείριση των υδάτινων πόρων.
Μετακινήσεις πληθυσμών και ευρύτερες επιπτώσεις από την παγκόσμια ύφεση.
Πολλαπλασιασμός ακραίων εξτρεμιστικών αυτόνομων ομάδων στο εσωτερικό και προώθηση αντάρτικου πόλεων (σε νέα βάση).
Τρομοκρατική “καταδρομικού” τύπου ενέργεια, και μορφής Βομβάης με επίθεση σε μεγάλο λιμάνι της χώρας ή σε νησιωτικό χώρο.
Αν και πολλά από τα παραπάνω σενάρια μπορεί σε μερικούς αναγνώστες να φαίνονται κάπως “μακρινά”, εν τούτοις είναι πάρα πολύ πιθανά και δεν διαθέτουμε επιλογές για να αντιμετωπίσουμε άμεσα (η χώρα τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται σε παρακμή, σύγχυση και με διαλυτικές τάσεις). Η απεραντολογία των σκανδάλων και η αδυναμία προώθησης ισχυρών αντισωμάτων, επιταχύνει την απονεύρωση βασικών “οργάνων της κοινωνίας”. Η χώρα μας σε ζητήματα εσωτερικής ασφάλειας και αντιμετώπισης υβριδικών απειλών είναι πάρα πολύ αδύναμη και υποτονική.
Βάσει λοιπόν των αναδυόμενων κινδύνων και απειλών (και λαμβάνοντας ασφαλώς υπόψη και τις νέες τάσεις της Άγκυρας στον ευρύτερο χώρο), ο υπογράφων θα πρότεινε μεταξύ άλλων τα εξής:
Καθολική μετάπτωση και παράλληλη αναβάθμιση του συστήματος Χειρισμού Κρίσεων (Χ.Κ.). Σύσταση νέων οργάνων με τελείως διαφορετική σύνθεση στις επιμέρους επιτροπές.
Εκπόνηση μελετών από υπεύθυνους αναλυτές και επιστήμονες των υβριδικών – ασύμμετρων απειλών από τα Υπουργεία Άμυνας, Δημόσιας Τάξης, Υγείας και Εμπορικής Ναυτιλίας.
Καθολική αλλαγή ανά Πρόγραμμα Σπουδών όλων των Στρατιωτικών και Αστυνομικών Σχολών.
Διαμόρφωση του Στρατιώτη του 21ου αιώνα, με βάση τα νέα Ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα.
Καθολική αναβάθμιση του HUMAN INTELLIGENCE περί όλων των βίαιων και εξτρεμιστικών οργανώσεων.
Λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της διακίνησης υλικών και όπλων μαζικής καταστροφής. Συμμετοχή της χώρας μας σε κορυφαίες ασκήσεις του εξωτερικού (πχ. ATLANTIC STORM κ.α.)
Συμμετοχή σε προγράμματα αντιπυραυλικής άμυνας, για την αντιμετώπιση πυραυλικών απειλών.
Ενίσχυση των μέτρων θαλάσσιας αστυνόμευσης.
Εκπόνηση σχεδίου για την αντιμετώπιση Τουρκικής πυρηνικής δυνατότητας.
Ενδυνάμωση των μέτρων αντιμετώπισης κυβερνοεπιθέσεων, κυβερνοτρομοκρατίας και κυβερνοεγκλήματος.
Ενίσχυση των δεσμών των Ενόπλων Δυνάμεων με τα Σώματα Ασφαλείας, αφού οι απειλές – κίνδυνοι αφορούν το σύνολο του τομέα εθνικής ασφάλειας.
Παρακολούθηση εξτρεμιστικών κύκλων και JIHADISTS στα βόρεια σύνορα της χώρας και όχι μόνο.
Να προωθηθούν οι ιδέες και θέσεις για ισχυρότερη συμμετοχή της Ελλάδος στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Λήψη μέτρων (σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ και της Ε.Ε.) για την αντιμετώπιση των μη-στρατιωτικών απειλών (NON-MILITARY THREATS).
Μείωση γραφειοκρατικών διαδικασιών στη λήψη αποφάσεων σε όλους τους ευαίσθητους τομείς, καθώς και υιοθέτηση “νέων αντιλήψεων” υπό “νέα και σύγχρονα μυαλά”.
Η κατάσταση για την Ελλάδα είναι οριακή. Απέναντι στις αναδυόμενες απειλές εμφανιζόμαστε από ουδέτεροι και υποτονικοί ως και γυμνοί. Τα συμφέροντα κάποιων κύκλων του εσωτερικού διατηρούν την χώρα αδύναμη, αδιάφορη και προβληματική. Η επιρροή μας είναι από μηδενική έως οριακή. Γίνεται διπλωματία για τους τύπους ή για τα προσωπικά συμφέροντα κάποιων. Για να αντιληφθούν όλοι αυτοί την φύση και την μορφή των αναδυόμενων απειλών ή κινδύνων, απαιτούνται γενναία βήματα και προώθηση διευρυμένων απόψεων. Ας ελπίσουμε ότι τα πράγματα (λόγω των επικείμενων εξελίξεων σε όλα τα επίπεδα) θα οδηγηθούν προς ανάληψη πρωτοβουλιών εισαγωγή νέων δεδομένων για την αντιμετώπιση των επερχόμενων κινδύνων.
Anaconda
Πηγή: nrdisaster.blogspot.com
