Στέκει ακίνητο, μέσα στη γυάλινη προθήκη του και κοιτά τον κόσμο μ' ένα μαύρο κι ένα γαλάζιο μάτι. Δεν τρομάζει πλέον κανένα. Αντίθετα, έχει εμπνεύσει με την ιστορία του, τη γνωστή λογοτέχνη, Άλκη Ζέη, η οποία, μέσα από το ομώνυμο βιβλίο της τού χάρισε την αθανασία.Είναι το "Καπλάνι της Βιτρίνας", ένα αιλουροειδές, είδος της ασιατικής τίγρης, που αποτελεί έκθεμα στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας των Μυτιληνιών Σάμου.
Σύμφωνα με τον υπεύθυνο του Μουσείου, κ.Ζημάλη, το μουσείο έκανε συστηματική συντήρηση του ζώου αλλά, ακολουθώντας τις συμβουλές ειδικών, δεν προχώρησε σε αποκατάσταση των καταστροφών που προκλήθηκαν από το χρόνο και την κακή συντήρηση, για να μην προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά στο ταρίχευμα που μετρά περίπου έναν αιώνα "ζωής".
Το ζώο αναγκάστηκε τη δεκαετία 1870-1880, είτε από πλημμύρα του ποταμού Μαίανδρου είτε από πυρκαγιά, να περάσει κολυμπώντας στη Σάμο από την απέναντι ακτή της Μικράς Ασίας. Εγκαταστάθηκε στα υψώματα γύρω από τους Μαυραντζαίους και έγινε ο φόβος των κοπαδιών και των κατοικίδιων ζώων της περιοχής.
Αγρότες το καταδίωξαν και το ανάγκασαν να καταφύγει σε μια σπηλιά, που ονομάστηκε από τότε καπλανότρυπα. Οι διώκτες, μη τολμώντας να μπούνε μέσα στη σπηλιά, χτίσανε στο άνοιγμα τοίχο με μεγάλες πέτρες. Το άφησαν κλεισμένο περίπου τρεις μήνες προσδοκώντας να ψοφήσει από πείνα και δίψα. Αυτό όμως διατηρήθηκε ακμαίο τρώγοντας υπόλοιπα παλιών του θηραμάτων που είχε αποθηκεύσει και πίνοντας το νερό σταλαγματιά - σταλαγματιά που μαζεύονταν σε μια γούβα της σπηλιάς.
Ύστερα από αρκετό διάστημα, περίεργοι να διαπιστώσουν αν είχε ψοφήσει και μην τολμώντας ν' ανοίξουν τη χτισμένη είσοδο, άνοιξαν από πάνω τρύπα, κρέμασαν ένα σχοινί δεμένο σε πεύκο και κατέβηκε στη σπηλιά ο Γεράσιμος Γλιαρμής. Εκεί, το ζώο τού επιτέθηκε και όταν άρχισε να καλεί σε βοήθεια, προσέτρεξε ο αδερφός του, Νικόλαος, ο οποίος και κατάφερε να το σκοτώσει. Ο Γεράσιμος Γλιαρμής, όμως, είχε εν τω μεταξύ πληγωθεί στο στήθος από τα νύχια του θηρίου και πέθανε από τα τραύματα, σε λίγο καιρό.
Το ζώο ταριχεύθηκε στη συνέχεια και αγοράστηκε από την οικογένεια Νικολαρείση, η οποία το τοποθέτησε στο σαλόνι του σπιτιού της, στη Σάμο, στη βιτρίνα που είναι και σήμερα.
Μετά τον θάνατο της Μελπομένης Νικολαρείση, το ταριχευμένο ζώο περιήλθε στην ιδιοκτησία του δήμου Σαμίων, ο οποίος και το δώρισε στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αιγαίου.
Από το ζώο εμπνεύστηκε η λογοτέχνης Άλκη Ζέη το περίφημο βιβλίο της "Το Καπλάνι της βιτρίνας", καθώς το συνάντησε πολλές φορές κατά την παιδική της ηλικία, που την πέρασε στη Σάμο.
"Το καπλάνι της βιτρίνας" έχει βραβευτεί στις Η.Π.Α. με το βραβείο Mildred L. Batchelder, ως το καλύτερο ξένο παιδικό βιβλίο, μεταφρασμένο στα αγγλικά (1968). Συνολικά, έχει μεταφραστεί σε 30 γλώσσες.
Το "καπλάνι", πάντως, ως επίθετο, σύμφωνα με το γνωστό δημοσιογράφο και συγγραφέα, Γκαζμέντ Καπλάνι, ο οποίος έψαξε τη ρίζα του ονόματός του, είναι πανβαλκανικό. Στην Αλβανία το συναντά κάποιος ως Καπλλάνι (με δυο λ), στην Ελλάδα ως Καπλάνης, στην Τουρκία ως Καπλάν ή Καπλάνογλου, στη Σερβία και το Μαυροβούνιο ως Καπλάνοβιτς, στη Βουλγαρία και την ΠΓΔΜ ως Καπλάνοφ ή Καπλανόφσκι".
Πρόκειται, λοιπόν, για "ένα επίθετο που παραπέμπει στην 'αβάσταχτη ομοιότητα' των Βαλκάνιων μεταξύ τους", αναφέρει σε παλαιότερες δηλώσεις του ο γνωστός συγγραφέας.
Κείμενο: Καραθάνου Ν.
Πηγή:ΑΠΕ-ΜΠΕ
