Ποιες αλλαγές στη δομή του εκπαιδευτικού συστήματος εξετάζονται στο διάλογο για την παιδείαΤης ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΛΙΑΤΣΟΥ
«Η συσσωρευμένη γνώση δεν μπορεί να μεταφραστεί σε δεξιότητες. Και οι έλληνες μαθητές φορτώνονται με γνώσεις τις οποίες όμως δεν μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν στην καθημερινή τους ζωή».
Αυτή η αφετηριακή προσέγγιση είναι κοινή στους συμμετέχοντες στο διάλογο για την παιδεία και πάνω σε αυτό αναζητούνται λύσεις που θα δώσουν ανάσα στο στείρο εκπαιδευτικό μας σύστημα.
Για το λόγο αυτό, το Συμβούλιο Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΣΠΔΕ) μελετά τώρα τη λογική και τη φιλοσοφία που διαπνέουν το πρόγραμμα PISA. Πρόκειται για το διεθνές πρόγραμμα αξιολόγησης το οποίο αξιολογεί τις ικανότητες 15χρονων μαθητών από 40 χώρες του κόσμου σχετικά με τη γλώσσα, τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες. Η κατάταξη της χώρας μας είναι άκρως απογοητευτική για το εκπαιδευτικό μας σύστημα, αφού καταλαμβάνουμε τις τελευταίες θέσεις στη λίστα (32η στην τελευταία κατάταξη).
«Συζητάμε και βλέπουμε τα πάντα», δήλωσε στην «Κ.Ε.» ο πρόεδρος του συμβουλίου Γ. Μπαμπινιώτης. «Θα λάβουμε υπόψη μας και το πρόγραμμα της PISA. Βλέπουμε σε ποιες αρχές και απαιτήσεις είναι βασισμένη η διεθνής αξιολόγηση των μαθητών, γιατί τελικά εκεί κρίνεται η ουσία. Πώς δηλαδή θα βοηθήσουμε τον μαθητή να αποκτήσει μαθηματική σκέψη μέσα από τη μαθηματική γνώση. Η δεξιότητα είναι το ζητούμενο σε όλους τους τομείς που παράγεται μέσα από τη γνώση».
Αυτό είναι και το θέμα που θα απασχολήσει το Συμβούλιο στις επόμενες δυο συνεδριάσεις του που έχουν οριστεί για τις 16 και 19 Ιουνίου. Παράλληλα, οι ομάδες εργασίας που έχουν συσταθεί μελετούν εκπαιδευτικά συστήματα χωρών μελών της Ε.Ε. που έχουν δοκιμαστεί και περπατούν ήδη με επιτυχία.
Μετά τις αντιθέσεις και τις διαφωνίες που καταγράφηκαν με την έναρξη του διαλόγου, τώρα οι τόνοι έχουν πέσει και η επιτροπή εξετάζει θέματα ουσίας για τα οποία αναμένονται σύντομα αποφάσεις. Για την εφαρμογή τους όμως απαιτείται συναίνεση, στήριξη από όλα τα κόμματα και, φυσικά, χρηματοδότηση.
Τρεις άξονες
Ο επικεφαλής του διαλόγου για την παιδεία Γιώργος Μπαμπινιώτης.
Ο πρόεδρος του ΕΣΥΠ Θ. Βερέμης δεν μετέχει στις συνεδριάσεις του ΣΠΔΕ. Εχει καταθέσει την πρότασή του στον υπουργό Παιδείας Αρη Σπηλιωτόπουλο από την αρχή του διαλόγου κι έχει αποστασιοποιηθεί. «Δεν έχω ακούσει, δεν ξέρω τι κάνουν», μας ενημέρωσε εξηγώντας ότι «για λόγους αβρότητας δεν παρακολουθώ τις συνεδριάσεις του ΣΠΔΕ».
«Εχω ζητήσει να τον συναντήσω προκειμένου να τον ενημερώσω για την πορεία του διαλόγου τις επόμενες μέρες», μας είπε από την πλευρά του ο Γ. Μπαμπινιώτης.
Ο διάλογος περιστρέφεται γύρω από 3 άξονες:
* Ο πρώτος είναι η δομή και η ποιότητα της εκπαίδευσης.
* Ο δεύτερος αφορά την αξιολόγηση του συστήματος, των μαθητών, των εκπαιδευτικών.
* Ο τρίτος περιλαμβάνει την κατάρτιση και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.
Αυτή τη στιγμή, ο διάλογος έχει επικεντρωθεί στον πρώτο άξονα που αφορά όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. «Δεν μας απασχολεί το εξεταστικό στην παρούσα φάση. Αυτό που εξετάζουμε τώρα είναι η δομή και η ποιότητα της εκπαίδευσης», τόνισε ο Γ. Μπαμπινιώτης.
Σχετικά με τη δομή, εξετάζεται το ενδεχόμενο να διευρυνθεί η υποχρεωτική εκπαίδευση από τα 10 χρόνια που είναι σήμερα μαζί με το νηπιαγωγείο στα 13. Να συμπεριληφθεί, δηλαδή, στην υποχρεωτική εκπαίδευση η Β' και η Γ' τάξη του λυκείου, αφού η Α' λυκείου στην πράξη λογίζεται ως υποχρεωτική, γιατί, σύμφωνα με όλα τα επίσημα στοιχεία, όσοι εγκαταλείπουν το σχολείο το κάνουν μετά την πρώτη λυκείου, που καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα στο Ενιαίο Λύκειο και την Τεχνική Εκπαίδευση.
Το σκεπτικό που επικρατεί στην επιτροπή για την ενσωμάτωση του λυκείου στην υποχρεωτική εκπαίδευση είναι πως κανένα παιδί δεν πρέπει να βγαίνει στην αγορά εργασίας πριν από τα 18, με μοναδικό προσόν το απολυτήριο του γυμνασίου, γιατί έπειτα από 10 χρόνια δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί.
Εμφαση στην ποιότητα
Σε αυτό όμως που το ΣΠΔΕ ρίχνει όλο του το βάρος είναι η ποιότητα της εκπαίδευσης, καθώς εδώ στηρίζεται όλο το οικοδόμημα του εκπαιδευτικού συστήματος. Τα θέματα που εξετάζονται τώρα είναι:
1 Τι αναλυτικά προγράμματα πρέπει να φτιαχτούν και σε ποιους στόχους να είναι προσανατολισμένα.
2 Να είναι ο δάσκαλος εξαρτημένος από αυτά ή να έχει χώρο να δημιουργήσει; Ολοι στο ΣΠΔΕ συμφωνούν ότι το ισχύον σύστημα με τον δάσκαλο εγκλωβισμένο στην πιστή τήρηση του αναλυτικού προγράμματος έχει αποτύχει.
3 Υλη: Ολες οι πλευρές συμφωνούν πως είναι τεράστια και πρέπει να μειωθεί.
4 Μέθοδος διδασκαλίας. Το ισχύον σύστημα στηρίζεται στο ένα βιβλίο και στην ξερή αποστήθιση. Το ΣΠΔΕ εξετάζει το ενδεχόμενο να μπει στο σχολείο το πολλαπλό βιβλίο και ο μαθητής να έχει πληροφόρηση από πολλές πλευρές. Στόχος είναι να μη δουλεύει ο μαθητής πλέον μόνος του αλλά να ενταχθεί σε ένα ομαδοσυνεργατικό σύστημα, συλλέγοντας πληροφορίες τις οποιες θα συνθέτουν τα μέλη της ομάδας και θα τις παρουσιάζουν ανάλογα.
5 Η συνέχεια της ύλης και πώς επιτυγχάνεται αυτό από τάξη σε τάξη. Στόχος είναι να μην τροφοδοτείται πια ο μαθητής με σκόρπια πράγματα, τα οποία και δεν αφομοιώνονται και πολλές φορές είναι άχρηστα. Ολες οι πλευρές συμφωνούν ακόμη πως πρέπει ο μαθητής να έχει τη δυνατότητα να επιλέξει θεματικές που τον ενδιαφέρουν.
Εχει ιδιαίτερη σημασία το γεγονός πως όλοι οι συμμετέχοντες στο διάλογο συμφωνούν πως είναι πια επιβεβλημένο να υπάρξει μακροπρόθεσμος στρατηγικός σχεδιασμός στην εκπαίδευση και εκπόνηση οικονομοτεχνικής μελέτης γιατί διαφορετικά δεν μπορούν να καταπολεμηθούν: Το υπέρογκο κόστος που καταβάλλει σήμερα η ελληνική οικογένεια για την εκπαίδευση, οι κοινωνικές ανισότητες που δημιουργεί το υπάρχον σύστημα, η έλλειψη παιδαγωγικών στόχων και τα ανύπαρκτα κονδύλια για ερευνα.
Αξίζει, τέλος, να παρατηρηθεί ότι από την κρίσιμη αυτή διαβούλευση απουσιάζουν οι καθηγητές με την ΟΛΜΕ να χαρακτηρίζει το διάλογο «διαδικασία χωρίς νόημα». Η ΟΛΜΕ θεωρεί ότι το υπουργείο Παιδείας εξαντλείται σε μια λογική διαχείρισης της υφιστάμενης κατάστασης.
«Η συσσωρευμένη γνώση δεν μπορεί να μεταφραστεί σε δεξιότητες. Και οι έλληνες μαθητές φορτώνονται με γνώσεις τις οποίες όμως δεν μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν στην καθημερινή τους ζωή».
Αυτή η αφετηριακή προσέγγιση είναι κοινή στους συμμετέχοντες στο διάλογο για την παιδεία και πάνω σε αυτό αναζητούνται λύσεις που θα δώσουν ανάσα στο στείρο εκπαιδευτικό μας σύστημα.
Για το λόγο αυτό, το Συμβούλιο Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΣΠΔΕ) μελετά τώρα τη λογική και τη φιλοσοφία που διαπνέουν το πρόγραμμα PISA. Πρόκειται για το διεθνές πρόγραμμα αξιολόγησης το οποίο αξιολογεί τις ικανότητες 15χρονων μαθητών από 40 χώρες του κόσμου σχετικά με τη γλώσσα, τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες. Η κατάταξη της χώρας μας είναι άκρως απογοητευτική για το εκπαιδευτικό μας σύστημα, αφού καταλαμβάνουμε τις τελευταίες θέσεις στη λίστα (32η στην τελευταία κατάταξη).
«Συζητάμε και βλέπουμε τα πάντα», δήλωσε στην «Κ.Ε.» ο πρόεδρος του συμβουλίου Γ. Μπαμπινιώτης. «Θα λάβουμε υπόψη μας και το πρόγραμμα της PISA. Βλέπουμε σε ποιες αρχές και απαιτήσεις είναι βασισμένη η διεθνής αξιολόγηση των μαθητών, γιατί τελικά εκεί κρίνεται η ουσία. Πώς δηλαδή θα βοηθήσουμε τον μαθητή να αποκτήσει μαθηματική σκέψη μέσα από τη μαθηματική γνώση. Η δεξιότητα είναι το ζητούμενο σε όλους τους τομείς που παράγεται μέσα από τη γνώση».
Αυτό είναι και το θέμα που θα απασχολήσει το Συμβούλιο στις επόμενες δυο συνεδριάσεις του που έχουν οριστεί για τις 16 και 19 Ιουνίου. Παράλληλα, οι ομάδες εργασίας που έχουν συσταθεί μελετούν εκπαιδευτικά συστήματα χωρών μελών της Ε.Ε. που έχουν δοκιμαστεί και περπατούν ήδη με επιτυχία.
Μετά τις αντιθέσεις και τις διαφωνίες που καταγράφηκαν με την έναρξη του διαλόγου, τώρα οι τόνοι έχουν πέσει και η επιτροπή εξετάζει θέματα ουσίας για τα οποία αναμένονται σύντομα αποφάσεις. Για την εφαρμογή τους όμως απαιτείται συναίνεση, στήριξη από όλα τα κόμματα και, φυσικά, χρηματοδότηση.
Τρεις άξονες
Ο επικεφαλής του διαλόγου για την παιδεία Γιώργος Μπαμπινιώτης.
Ο πρόεδρος του ΕΣΥΠ Θ. Βερέμης δεν μετέχει στις συνεδριάσεις του ΣΠΔΕ. Εχει καταθέσει την πρότασή του στον υπουργό Παιδείας Αρη Σπηλιωτόπουλο από την αρχή του διαλόγου κι έχει αποστασιοποιηθεί. «Δεν έχω ακούσει, δεν ξέρω τι κάνουν», μας ενημέρωσε εξηγώντας ότι «για λόγους αβρότητας δεν παρακολουθώ τις συνεδριάσεις του ΣΠΔΕ».
«Εχω ζητήσει να τον συναντήσω προκειμένου να τον ενημερώσω για την πορεία του διαλόγου τις επόμενες μέρες», μας είπε από την πλευρά του ο Γ. Μπαμπινιώτης.
Ο διάλογος περιστρέφεται γύρω από 3 άξονες:
* Ο πρώτος είναι η δομή και η ποιότητα της εκπαίδευσης.
* Ο δεύτερος αφορά την αξιολόγηση του συστήματος, των μαθητών, των εκπαιδευτικών.
* Ο τρίτος περιλαμβάνει την κατάρτιση και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.
Αυτή τη στιγμή, ο διάλογος έχει επικεντρωθεί στον πρώτο άξονα που αφορά όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. «Δεν μας απασχολεί το εξεταστικό στην παρούσα φάση. Αυτό που εξετάζουμε τώρα είναι η δομή και η ποιότητα της εκπαίδευσης», τόνισε ο Γ. Μπαμπινιώτης.
Σχετικά με τη δομή, εξετάζεται το ενδεχόμενο να διευρυνθεί η υποχρεωτική εκπαίδευση από τα 10 χρόνια που είναι σήμερα μαζί με το νηπιαγωγείο στα 13. Να συμπεριληφθεί, δηλαδή, στην υποχρεωτική εκπαίδευση η Β' και η Γ' τάξη του λυκείου, αφού η Α' λυκείου στην πράξη λογίζεται ως υποχρεωτική, γιατί, σύμφωνα με όλα τα επίσημα στοιχεία, όσοι εγκαταλείπουν το σχολείο το κάνουν μετά την πρώτη λυκείου, που καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα στο Ενιαίο Λύκειο και την Τεχνική Εκπαίδευση.
Το σκεπτικό που επικρατεί στην επιτροπή για την ενσωμάτωση του λυκείου στην υποχρεωτική εκπαίδευση είναι πως κανένα παιδί δεν πρέπει να βγαίνει στην αγορά εργασίας πριν από τα 18, με μοναδικό προσόν το απολυτήριο του γυμνασίου, γιατί έπειτα από 10 χρόνια δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί.
Εμφαση στην ποιότητα
Σε αυτό όμως που το ΣΠΔΕ ρίχνει όλο του το βάρος είναι η ποιότητα της εκπαίδευσης, καθώς εδώ στηρίζεται όλο το οικοδόμημα του εκπαιδευτικού συστήματος. Τα θέματα που εξετάζονται τώρα είναι:
1 Τι αναλυτικά προγράμματα πρέπει να φτιαχτούν και σε ποιους στόχους να είναι προσανατολισμένα.
2 Να είναι ο δάσκαλος εξαρτημένος από αυτά ή να έχει χώρο να δημιουργήσει; Ολοι στο ΣΠΔΕ συμφωνούν ότι το ισχύον σύστημα με τον δάσκαλο εγκλωβισμένο στην πιστή τήρηση του αναλυτικού προγράμματος έχει αποτύχει.
3 Υλη: Ολες οι πλευρές συμφωνούν πως είναι τεράστια και πρέπει να μειωθεί.
4 Μέθοδος διδασκαλίας. Το ισχύον σύστημα στηρίζεται στο ένα βιβλίο και στην ξερή αποστήθιση. Το ΣΠΔΕ εξετάζει το ενδεχόμενο να μπει στο σχολείο το πολλαπλό βιβλίο και ο μαθητής να έχει πληροφόρηση από πολλές πλευρές. Στόχος είναι να μη δουλεύει ο μαθητής πλέον μόνος του αλλά να ενταχθεί σε ένα ομαδοσυνεργατικό σύστημα, συλλέγοντας πληροφορίες τις οποιες θα συνθέτουν τα μέλη της ομάδας και θα τις παρουσιάζουν ανάλογα.
5 Η συνέχεια της ύλης και πώς επιτυγχάνεται αυτό από τάξη σε τάξη. Στόχος είναι να μην τροφοδοτείται πια ο μαθητής με σκόρπια πράγματα, τα οποία και δεν αφομοιώνονται και πολλές φορές είναι άχρηστα. Ολες οι πλευρές συμφωνούν ακόμη πως πρέπει ο μαθητής να έχει τη δυνατότητα να επιλέξει θεματικές που τον ενδιαφέρουν.
Εχει ιδιαίτερη σημασία το γεγονός πως όλοι οι συμμετέχοντες στο διάλογο συμφωνούν πως είναι πια επιβεβλημένο να υπάρξει μακροπρόθεσμος στρατηγικός σχεδιασμός στην εκπαίδευση και εκπόνηση οικονομοτεχνικής μελέτης γιατί διαφορετικά δεν μπορούν να καταπολεμηθούν: Το υπέρογκο κόστος που καταβάλλει σήμερα η ελληνική οικογένεια για την εκπαίδευση, οι κοινωνικές ανισότητες που δημιουργεί το υπάρχον σύστημα, η έλλειψη παιδαγωγικών στόχων και τα ανύπαρκτα κονδύλια για ερευνα.
Αξίζει, τέλος, να παρατηρηθεί ότι από την κρίσιμη αυτή διαβούλευση απουσιάζουν οι καθηγητές με την ΟΛΜΕ να χαρακτηρίζει το διάλογο «διαδικασία χωρίς νόημα». Η ΟΛΜΕ θεωρεί ότι το υπουργείο Παιδείας εξαντλείται σε μια λογική διαχείρισης της υφιστάμενης κατάστασης.
Πηγή: syllogosdelmouzos.gr
